Komputer nie ma sprecyzowanej daty przydatności. Dlatego nawet, jeśli ma długie lata przebiegu za sobą to teoretycznie wciąż będzie wykonywać większość powierzonych zadań z tą samą sprawnością, co w dniu zakupu. Niemniej należy mieć na uwadze stopniowe zużycie poszczególnych komponentów oraz postęp programów, których to coraz nowsze wersje narzucają większe wymagania. Zatem jak długo żyje typowy PC? Spróbujemy odpowiedzieć na to pytanie.
Czynniki jakościowe
Starzenie się produktów to proces powszechnie znany. Szczególnie, jeśli nieustannie wykonują określoną pracę. Na ten przykład serce komputera, czyli procesor w trakcie typowego użytkowania podlega licznym cyklom nagrzewania i chłodzenia. Zależnie od modelu, generacji oraz zamontowanego chłodzenia CPU działa w zakresie temperatur od ~30 do 90 stopni Celsjusza. Niestety układy krzemowe, z których składa się jednostka centralna, z czasem ulegają degradacji na skutek tysięcy cykli termicznych.
Identyczny proces ma miejsce w przypadku kart graficznych a więc komponentu w komputerze gracza-entuzjasty pobierającego najwięcej energii i oddającego najwięcej ciepła pod obciążeniem. Zakres temperatur, w jakich operuje rdzeń karty graficznej mieści się w identycznym przedziale, co dla procesora. Niemniej GPU pod obciążeniem wykazujące średnio 65 stopni osiągnie lepsze rezultaty i żywotność niż podobny egzemplarz notorycznie dobijający do 80 stopni. Co istotne degradacji ulegają także pamięci karty graficznej, jeśli poddamy je długiemu, nieustannemu obciążeniu. To właśnie one, jako pierwsze padają ofiarą nieumiejętnego kopania kryptowalut.
Płyta główna także nie ma łatwego życia. W końcu, jako kręgosłup komputera odpowiada za sprawną pracę wszystkich komponentów. Szczególnie moduły VRM (Voltage Regulation Module) decydują o tym czy będziemy w stanie wykorzystać potencjał CPU. W trakcie obciążenia mogą osiągnąć nawet 105 do 115 stopni Celsjusza, ale to absolutna skrajność. Wtedy podajemy pod wątpliwość jakość komponentów lub możliwości CPU wykraczają poza to, co faktycznie jest w stanie udźwignąć płyta główna. Do takiego scenariusza dojdzie, gdy przykładowo zamontujemy i9-11900K na taniej płycie z chipsetem B560 a więc platformie kompatybilnej choć realnie niezdolnej do okiełznania potencjału tego procesora. Dla odmiany po drugiej stronie równania mamy jeszcze moduły RAM. Pracują one z niskim napięciem, dzięki czemu pozostają jednym z najchłodniejszych komponentów w komputerze.
Szukasz komputera do gier? Sprawdź nasze najnowsze modele: TUTAJ
Zadbany komputer…
Na długowieczność PC realny wpływ ma także to jak użytkownik obchodzi się z komputerem. Przykładowo dyski HDD ze względu na obecność ruchomych komponentów ulegają powolnemu zużyciu. Co jednak istotne ich konstrukcja sprawia, że nie są odporne na uszkodzenia mechaniczne spowodowane przez czynniki zewnętrzne. Dlatego należy wystrzegać się nadmiernych wstrząsów i niekontrolowanych upadków, szczególnie podczas pracy. Zadbany “twardziel” odwdzięczy się bardzo długą pracą.
Wspominając o nośnikach pamięci trudno pominąć SSD. Na ich temat więcej dowiecie się w naszym wcześniejszym wpisie. Ogólnie dyski półprzewodnikowe, nawet najtańsze modele, cechuje spora żywotność i co ważniejsze odporność na uszkodzenia mechaniczne. Niemniej również i one ulegają powolnemu zużyciu ale w warunkach domowych nie trzeba się tym przejmować. Spokojnie przepracują grubo ponad dekadę nim zaczną okazywać pierwsze objawy wieku.
Odpowiednią uwagę należy poświęcić także chłodzeniu komputera. Przykładowo współczesne chłodzenia cieczą typu AiO (All in One) posiadają deklarowany przez producenta okres niezawodnej pracy od pięciu do siedmiu lat. Wszystko zależy od marki i modelu. Po upływie tego czasu należy rozważyć konserwację a jeśli nie jest to możliwe to powoli musimy myśleć nad zamiennikiem. Oczywiście nie od razu a dopiero, gdy odnotujemy coraz wyższe temperatury na procesorze lub inne symptomy świadczące o nieprawidłowym działaniu chłodzenia. Jeszcze więcej uwagi wymaga customowe chłodzenie wodą, bowiem użytkownik musi wykonywać cykliczne czyszczenie oraz w dłuższych odstępach czasu kompleksowej konserwacji. Na tym tle dla laików najlepiej wypada klasyczne chłodzenie powietrzem, gdzie usterce może ulec wyłącznie wentylator, którego wymiana przeważnie nie sprawia większych problemów.
Wspomnieliśmy o procesie życia najróżniejszych komponentów w komputerze. Nie musicie jednak obawiać się na zapas, ponieważ są to procesy wieloletnie. Zasadniczo współczesne komponenty komputerowe o ile nie posiadają ukrytego fabrycznego defektu lub użytkownik nie zawini to mogą działać latami bez najmniejszego problemu. Nie jest niczym nadzwyczajnym zobaczyć wciąż w pełni sprawny komputer złożony w 2004 roku czy nawet jeszcze starszy sprzęt. Warto również brać pod uwagę odpowiednie warunki. Wilgoć, pył i nagradzający się kurz to najczęstsze przyczyny awarii PC. Konserwacja komponentów wraz z wymianą past termoprzewodzących, co kilka lat to zasadniczo absolutna podstawa.
Czynniki wydajności
Komputery gamingowe z każdą kolejną generacją stają się szybsze. Użytkownicy, których obcowanie z komputerami przypadło na pierwszą dekadę XXI wieku doskonale pamiętają, że między gamingowym zestawem z 2004 roku a jego odpowiednikiem z 2007 była ogromna przepaść. Galopujący postęp był zauważalny gołym okiem także w latach poprzednich. Niemniej komputery na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat osiągnęły punkt gdzie większość oprogramowania posiada kompatybilność z prawie każdym sprzętem. Przykład? Windows 10 w najnowszej wersji działa w pełni poprawnie na PC rocznik 2011. A spróbujcie uruchomić Windows 98 na komputerze z 2009 roku albo zainstalować Windows 7 na maszynie A.D. 1999. Eksperyment ciekawy, ale finalny rezultat pozostawiał by bardzo wiele do życzenia.
Wypada słów kilka powiedzieć o optymalizacji aplikacji i tego, jakich zasobów wymaga od sprzętu. Przykładowo współcześnie sporo programów wraz samym systemem operacyjnym Windows coraz chętniej korzysta z większej liczby rdzeni CPU. Natomiast brak obsługi niektórych instrukcji przez starsze procesory powoduje niemożliwość uruchomienia konkretnego programu lub gry. Tym samym przykładowo procesor i7-2700K (generacja Sandy Bridge) mimo dziesięciu latach od premiery wciąż spełnia swoją rolę, jako sprawny procesor do ogólnego zastosowania czy nawet gamingu. Należy jednak być świadomym ograniczeń wynikających z leciwej architektury tego układu jak i całej platformy z tego okresu.
Oprócz optymalizacji pozostaje jeszcze kwestia wsparcia w postaci sterowników. Problem ten dotyczy szczególnie kart graficznych, które bez odpowiedniego zaplecza programowego nie będą poprawnie wyświetlać obrazu w grach. Jednocześnie połowiczne lub brak wsparcia dla nowoczesnych rozwiązań w postaci DirectX 12 czy API Vulkan będzie skutkować słabym działaniem gry albo nawet brakiem możliwości jej uruchomienia. Nvidia latem 2021 roku zakończyła udostępnianie nowych wersji sterowników dla kart serii GTX 600 i 700. Starsze tytuły, o ile nie otrzymają od producentów gruntownych zmian, będą wciąż działać należycie. Nowości jednak to inna bajka. Mimo zapasu mocy obliczeniowej GTX 760 czy GTX 780 Ti ma wyraźne problemy z należytym działaniem Doom Eternal. Innych gier nawet nie uruchomi. Za przykład niech posłuży Dirt 5.
Czas zmian
Jak często należy wymieniać PC? Gdyby kierować się prawem Moore’a pewnie, co generację, ale tak naprawdę w tej kwestii nie ma jednej zasady. Wynika to z faktu, że konfiguracje komputerowe są budowane do określonych zadań. Grafik-animator ze względu na ciągłe aktualizacje swoich narzędzi oraz chęć podniesienia efektywności pracy z pewnością będzie rozważać cykliczne przesiadki. Natomiast księgowy użytkujący dużo mniej wymagające aplikacje może długimi latami nie wymieniać komputera. Identyczny scenariusz dotyczy także graczy. Oddając się przyjemności sporadycznych meczy w popularne tytuły e-sportowe nie musimy wydawać dziesiątków tysięcy ciężko zarobionych złotówek aby trochę się rozerwać. Osoby trenujące na poważnie, entuzjaści oczekujący (naj)najlepszej oprawy wizualnej czy także twórcy cyfrowego kontentu na popularnych platformach będą patrzeć na tę kwestię zupełnie inaczej.
Pod hasłem stary komputer w większości przypadków rozumiemy, że sprzęt nie działa tak dobrze jak kiedyś, a nie, że jest to leciwa jednostka pamiętająca czasy systemu DOS. Czasami wystarczy zwykły upgrade – dołożenie RAM, dysku SSD, wymiana karty graficznej itd. aby osiągnąć zadowalający rezultat. W nieco trudniejszym położeniu są właściciele notebooków ze względu na ich kompaktowy rozmiar i przeważnie utrudniony lub nawet brak możliwości prostej wymiany kluczowych komponentów.
Należy jeszcze brać pod uwagę czynniki ekonomiczne, gdzie dalsza inwestycja w leciwe podzespoły może się zwyczajnie nie opłacać. Utrudniona dostępność czy zaporowe ceny za komponenty z drugiej ręki powodują, że przesiadka na zupełnie nowy sprzęt będzie mieć dużo większy sens nawet dla przeciętnego użytkownika. Szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę, że niegdyś high-endowy procesor czy karta graficzna przegrywa w bezpośrednim pojedynku ze współczesnym odpowiednikiem zajmującym dużo niższą półkę cenową.
Dołącz do rodziny Optimus – polub i poleć nas znajomym!
– – –
Odwiedzaj naszą stronę na Facebooku oraz YouTube i poleć nas znajomym! Sprawdź nasze aktualne promocje i konkursy!